Que’s son tots esparvolats, cadun tau son talhèr, que demori ua pòsa solet. Que pensi a Anglèsa, quin l’èi ignorada aquestes darrèrs dias. Se m’èi a dar cóupa de çò qui l’a aparit ? Eh mèu ! N’avè qu’a parlar, a díser de que’u coneishè au vertadèr Cros Pèire... Perqué aquera faiçon de har ? Tà’m har temptar ? Que’m tròbi las. Las e dab ua maishanta impression... impression de mancar-me lo clau. Qu’ac èi tot tornat organizar en foncion deus dossièrs a tractar, qu’èi tornat prepausar ua reparticion deus ahars a l’equipa navèra. Que son tots motivats, lo Cauerat quitament qu’ei present. Lavetz, perqué aqueth sentiment d’aver desmembrat un element qui poderé estar important... Boha ! Non èi lo cap ad arren. Que vau anar disnar lèu hèit. On ? Pas en un clacaviste, non. Non sòi pas un MacDolenian !
Que’m vau asséder au Bòcks Bigerri, lo Cauerat que’m saberà suenhar.
« Se’t diseré ua trueita a las ametlas ?
– Ua trueita ? que desconas qu’espèri...
– Colhon, plan segur ! Que la ns’avem minjada tà copar la crosta dab los companhs.
– Que deves aver andolhas a la nevèra, non ?
– Andolhas bearnesas, òc.
– Hè me’n grilhar duas, tè. Dab mandòrras ath estofat, sense comandar-te.
– Aviat ! E que’t pòrti un 1515 tà hèr-te demorar !
– Un 1515 ?
– Eh ben, òc. 1515. Non sabes la data mei conseishuda de l’istòria de França ! Tu ?
– 1515... Ligada a un beveratge qui’m vas portar... non vedi, non.
– Tarnagàs : 1515, Madiran ! Se i a ua data qui tot cadun e’s bremba qu’ei totun aquera non ?
– Ah, aquiu que soi vençut per la tua erudicion, ce declari. Que m’ac brembarèi, adara, òc. Aqueth vin que’u m’as a balhar, Cauerat Prumèr, que’u me vau béver en Soïssa ! »
Minjar, un acte simple tà tornar calar las causas. Cosina simpla, produitsde prumèras. Qu’assadora fisicament, punt. Moraument tanben. Que’m lhèvi tà har quauques pas en demorant lo cafè, manèra de tornar lançar la maquina de cutar. Aquera impression de desobligar quauquarren, de mancar quauquarren, çò qu’èra ? Que’m torni har lo raconte deu dia e aquiu, per evidéncia, que’m...
« Comissari ! Comissari ! »
Que m’arriba de cap Maria, desalenada :
« Comissari ! Que vienen de trobar ua auta cama a la saliga.
– L’auta cama ?
– Nani. Ua auta cama dreta. De hemna. »
Ua capa de glaç que’m trossa. Un serialkiller. Qu’avem un serialkilleren país.
« Hòu Magret ? Qu’ei çò qui’t pren ?
– ... »
Lo Cauerat que’m fot un cohet amicau :
« Que se’t vòu heredar lo cafè, òmi.
– Un serialkiller... E Anglèsa...
– Tà que e’t fotes la pression atau adara ?
– Anglèsa qui a disparescut...
– Qu’i calè pensar abans, tròç de pèc. Que t’ac èi ja dit. E pus...
– E pus, que ?
– E pus, Cros Pèire tanben qu’a disparescut, en madeish temps coma Anglèsa. Duas victimas au còp òmi e hemna, quin entra dens l’esquèma d’un serialkiller ? N’avem trobat sonque tròç de hemnas.
– Anglèsa victima e l’aute, lo tuaire...
– Escota, que se te’n sia dat cabens aqueth ahèr, qu’ac compreni, mès non t’as a desobligar de qu’ès un hlic e un hlic qu’analisa hèits, que cerca pròvas, non s’inventa pas istuèras. Qu’as hered lo cafè, que te’n hèi un aute. »
Que’m torni assietar. Maria qu’ei tornada partir. Que sòi solet.
Lo cafè bevut, ua goteta de hiu d’arreishau au darrèr e que’m segoteishi. Ua telefonada au Basili tà saber on ne n’ei de l’ahèr de las hemnas espeçotejadas. Que son suu terrenh. Ací, non sòi bon dens la pèth : que fili arrejunhé’u. A Batardona. On ? A onacom entre Sent Per de Bigòrra e Bètharram en Bearn. Vathardona. Que fili a huec tad aqueth endret maladit on un bastard espetzilha las dònas. E basta !
Un pont suu gave deth Lavedan. Òc, gave deth Lavedan. Perqué aperà’u gave de Pau tant qui n’ei pas passat en aquera vila ? Que trauqui L’Estela, que dèishi Bètharram e fili cap a la Bigòrra. De l’auta part deu gave, lo país qu’ei com ua isla, quate maisons devath lo cèu : SansGuilhem que s’apèra l’ahitau. Puish, que vedi, de la rota enlà, un isclòt vertadèr suu gave e per aquiu au torn un gran batahòri de veïcules e de camions a giroharos : veïcules de la Polícia autonomica de Gasconha-Dessús, de la gendarmeria de las Hautas-Pirenèas, de las Baishas... hemmm, nani, deus Pirenèus-Atlantics, escusatz-me, que sòi trebolat e drin despassat. Veïcules deus gardas-pesca de Bearn e de Bigòrra, ua veitura de la societat de proteccion deus ausèths, jornalistas... Au bòrd de l’aiga, dens l’aiga, au miei deus cables deus caiaquistas e arraftaires, de cada estrem de l’isclòt monde en unifòrmes, en civil qui bracejan, qui’s miaçan, qui s’interdiseishen de passar un peu suu territòri de l’aute, quin combat ! Que cau díser que ací qu’èm a la termièra entre Bearn e Bigòrra, ua termièra sus las aigas, arren de piéger. Si, ua termièra sus las aigas deu gave. On ei aqueth isclòt, de qui ei ? Basili que’m ved de luenh, que se me’n vié de cap, Maria que’u se hica au darrèr. Que m’estanqui suu pont e que’us demori. En dessús de nosautis un ahoalh de grans ausèths que vira e vara : bernat-pescaires e còrbs marins. A bèths còps l’un o l’aute, a maugrat de la tropelada d’umans, que cabuisha dens lo gave e que torna pujar dab bèth peish en bèc. Qu’arriban Basili e Maria :
« Ua question abans tota causa, òmi, ce’m hè Basili la cara barrada.
– Que t’escoti, ce torni impressionat.
– Maria non la t’a sabuda pausar. »
L’inspectora que vad autanlèu arroja coma lo Libe aussalés.
« S’avè nat tatoatge au plec de la cueisha esquèrra Anglèsa ? »
Estabornit, que gardi a Basili de uelhs.
« Anem, qu’ei important, Magret, tu solet que pòdes arrespóner.
– Nani, nat tatoatge enlòc.
– Que ns’estonava drin dab Maria, pr’amor que i a “huck ze hlics” coma messatge... Mes non sab-òm james...
– Anem. Anglèsa n’ei pas dens la bascòja, ce clava Maria alebrida.
– Quau bascòja ? ce m’estoni.
– Aquiu, sus l’isclòt, a la quita termièra entre Bearn e Bigòrra, que i a ua moliar, en çò qui èra lo baticom qu’an hicat ua gran tista arrimada dens l’aiga. Dedens que i son los tròç d’un cadavre de hemna, mancan ua cama e un braç. Los tròç sobrèrs que son nhaspats peus peishs, pesquitons e pesquits qui an acabat per hèr un horatàs a la bascòja alampiats per la carn en descompausicion. Qu’èra hart de cucos, de trueitas, d’ausèths pescaires, de pescaires, de tot qué. E tots los servicis de polícia, de gendarmeria, de gardadetot, tot aqueth monde qu’an acabat per trobar-se ací au còp. Que ns’as arrassegurats. A la scientifica que son formaus, la prumèra hemna qu’èra la proprietària de la prumèra cama trobada, n’ei pas Anglèsa. La dusau hemna, la qui ei aquiu, qu’ei tatoada, n’ei doncas pas Anglèsa tanpòc. Que te’n pòdes tornar a Pau que demoram tà sajar de véder mes clar en tot aqueth merdèr... »
Que m’a servit aquerò en un flus verbau lo Basili, coma tà voler negar las mias herors, coma tà non deishar nada plaça a las nostas páurs. Quan se torna préner l’alet que m’entrehiqui :
« De qui ei aqueth isclòt ? On ei l’auta hemna ? E lo tuaire ?
– Que nse’n cueidam ja, comissari, ce doceja Maria en prenent-me lo braç. »
Que’m viri cap a era, clara e doça qu’a l’espiada a maugrat d’aqueth mestièr hastiau qui hèm. A maugrat de l’empara d’aquera clartat qu’èi herors per tot l’èste.
Shens pausar nada question mei que’m viri tà la veitura e que torni gahar lo camin de Pau. Anglèsa n’ei pas l’ua de las victimas deu serialkiller, peu moment au mens non èm trobat arren qui ani en aqueth sens...