Que s’avèva a presentar, lo dia aqueth, lo navèth Comissari adjunt qui anava préner las soas foncions au comissariat de Pau. Qu’arribè dab duas òras d’avanças... lo con ! Que’vs torni har la scena.
L’òmi qu’ei gran, pròpi dessús, pro beròi hèit. Maleta negra a la man esquèrra, que para davant eth, tau ua targa, un papèr oficiau, tamponat per un gratapapèr un clicacorrics, en bèth ministèri. « Comissari estagiari » ce clama lo son passavant. Lo planton que l’a indicat la direccion deu burèu deu Comissari principau. Quan consira a l’Inspectora Latreta que dèisha sobte lo son anar de collegian un drin perdut tà har-se masclau. Que sarra imperceptiblament lo vrente, çò qui lo hè possar lo cuu a l’endarrèr, que desplega las soas espatlas e puish zo ! que’t hè l’aleta davant la beròja.
« Adishatz ! Que’m presenti : Cros Pèire. Que soi Comissari estagiari e que cèrqui lo Comissari Principau... Mès... Que l’èi lhèu trobat...
– Nani, ce s’escarranha Anglèsa, detector de macos a l’arroi. Que soi Anglèsa Latreta, Inspectora, mès justaments qu’anavi tau burèu deu Comissari principau, Enric Magret. Qu’avem ua acampada aqueste maitin. »
Anglèsa que s’aparta entà deishar la via a l’òmi.
« Que ve’n prègui ! Passatz davant ! ce shurshureja lo melicós. No’n sèi lo camin. »
Anglèsa que fila davant, l’espiada de l’aute tau ua agulhada a las maishèras de darrèr. Que pujan los escalèrs tau prumèr solèr, passan contra ua gran sala pleada de las trilhas deu Cauerat, enòrme, en braç de camisa... Que n’ei a ondejar metodicament la pèça dab ua escoba-sharpilhèra qui vien de tirar d’un herrat plen d’ua aiga trebosa.
« Anglèsa ! ce brama l’Animau aqüatique, e tè ! Adishatz mossur. Que hèi un briconet de menatge.
– Que vedi qu’as ganas, ce concedeish la hemnòta. Que barrejas plan d’aiga, que vas aver a esponjar puish.
– Que hèi professionaument e ecologicament.
– Ah ! ce vocalizan lo public deu Cetacèu.
– Que’m pleï lo herrat au broquet de devath. Que netegi tot l’embaish, puish logicament, los escalèrs, lo corredor, los comuns e qu’acabi per la taula de la cantina. E que vueiti tot per la hiestra deu hons. Dab solament un herrat d’aiga qu’avem tot nete. »
E plantant aquiu inspectora e estagiari badant coma pesquits, que se’n va tau hons de la sala, qu’aubreish la hiestra e que vira lo herrat... Un moment de silenci que s’espassa... Lavetz lo Cauerat que parteish d’un gran esclaquerat d’arríder e que barra la hièstra :
« Tè ! ger que i avó un mauprudent qui rasava drin tròp lo Comissariat. Uei non s’i serà volut tornar. »
Lo Pèire Cros que’n demora nèc de l’espectacle, se non barra lèu la boca... Qu’acaba per segotir-se totun :
« Còrna de can ! On l’avetz trobat l’especimen d’umanitat aqueth qui’vs serveish de totòbra ?
– Que voletz parlar d’Isidòra Lacrampa ? N’ei pas un totòbra, qu’ei un deus inspectors de l’equipa. »